انتخابات ۱۶ حمل؛ موفقیت‌ها و چالش‌ها
مقدمه
سومین انتخابات ریاست جمهوری پس از سرنگونی رژیم طالبان در افغانستان، به تاریخ ۱۶ حمل سال ۱۳۹۳ خورشیدی در سراسر کشور برگزار شد و افغانها برای انتخاب دومین رئیس جمهور خود پس از سرنگونی حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی، به پای صندوق‌های رأی رفتند.
قرار است نتائج ابتدایی بتاریخ چهارم ماه ثور و نتایج نهایی بتاریخ ۲۴ ماه ثور اعلان شود، اما گمان می‌رود که هيچ کدام از نامزدها نتوانند، بيش از ۵۰ درصد آراء را کسب کنند، چون تعدد نامزدان و پراکنده شدن آرای مردم، انتخابات را به دور دوم خواهد کشانید.
پروسۀ انتخابات با سلسله مشکلاتی نیز همراه بود و بر اساس گزارش‌ها شماری زیادی از موارد تقلب را کمیسیون سمع شکایات انتخاباتی ثبت نموده و همچنان ارگان‌های امنیتی از صدها حملۀ مسلحانه بر مراکز انتخاباتی در روز انتخابات و کشته و زخمی شدن ده‌ها سرباز افغان سخن می‌زنند؛ اما با وجود همه مشکلات، گفته می‌شود که این بار میزان اشتراک مردم نسبت به دوره‌های پیشین گسترده تر بود.
وحید مژده آگاه امور سیاسی همین موضوع را در جواب پرسش‌های مرکز مطالعات استراتژیک و منطقوی تحلیل کرده است:
دلیل اشتراک گستردۀ مردم در انتخابات
اینکه گفته می‌شود در انتخابات ۱۶ حمل اشتراک مردم نسبت به انتخابات دوره‌های سابق گسترده تر بوده، شاید دو دلیل داشته باشد. اول اینکه در دو انتخابات گذشته حامد کرزی نامزد بود و همه مردم فکر می‌کردند که رأی آنها جایی خاصی را نخواهد گرفت و حامد کرزی رئیس جمهور خواهد شد، به همین دلیل اشتراک مردم در آن کمرنگ بود. اما این بار حامد کرزی از جملۀ نامزدان نبود و مردم در فکر آیندۀ افغانستان افتیدند و یک نوع احساس هراس از آینده بوجود آمد و دوم اینکه یک نوع ذهنیت سازی هم شد که این انتخابات برای آیندۀ افغانستان و برای سرنوشت فرد فرد افغانستان بسیار مهم است، به همین دلیل مردم نسبت به گذشته در این انتخابات بیشتر شرکت کردند.
پس از برگزاری انتخابات و پیش از اعلام نتائج ابتدایی آن، در حالیکه تاهنوز از طرف کمیسیون انتخابات به صورت رسمی و یا غیر رسمی نتیجۀ انتخابات اعلام نشده است شماری از نامزدان ریاست جمهوری خود را برنده می‌دانند و این موضوع نشان می‌دهد که نتائج انتخابات به نامزدان بازنده قابل قبول نخواهد بود و یک نوع کشمکش ایجاد خواهد شد. این موضوع باعث آن می‌شود که سائر نامزدان به نحوی احساس کنند که در انتخابات تقلب صورت گرفته است. در این شکی نیست که بعضی از نامزدان پیشتاز هستند و بیشتر از نامزدان دیگر رأی گرفتند، اما اینکه بعضی از آنها ادعا می‌کنند که انتخابات به دور دوم نمی‌رود و در دور اول به نتیجه می‌رسد، خود این مسئله سوال برانگیز است چون تصمیم گیرنده در این مورد کمیسیون انتخابات است، نه نامزدان انتخاباتی.
نگرانی قومی شدن انتخابات در دور دوم
از سوی دیگر به دلیل تعدد نامزدان و پراکنده شدن آرای مردم احتمال رفتن انتخابات به مرحلۀ دوم نیز است و اگر یکی از نامزدان آرای (۵۰+۱) را کسب ننمايد، انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد و مشکلات و چالش هایی را در پیشرو خواهد داشت.
اما نگرانی اصلی که از رفتن انتخابات به دور دوم وجود دارد، این است که مبادا انتخابات به طرف قومی شدن برود، ولی در عین حال انتظار می‌رود که جلو قومی شدن انتخابات گرفته شود، چون قومی شدن انتخابات می‌تواند برای آیندۀ افغانستان ناگوار باشد.
بزرگترین چالش در برابر حکومت آینده
بزرگترین چالش و بزرگترین مشکلی که حکومت آینده هم با آن روبرو خواهد بود، مسئلۀ صلح و امنیت است؛ چون پروسۀ صلح در دورۀ گذشته به نتیجه‌ای نرسید.
تعامل حکومت آینده با نیروهای خارجی، سرنوشت صلح را تعیین می‌کند، اگر حکومت آینده نتواند به اندازۀ حامد کرزی در برابر خودسری‌های نیروهای خارجی مقاومت کند، بسیار زود آن حکومت نیز دچار مشکلات خواهد شد؛ اما اگر استقلالیت را از خود نشان دهد و بتواند جلو خودسری‌ها را بگیرد، شاید چانس بهتری داشته باشد.
از سوی دیگر همان طوریکه گفته می‌شد، بدون شک کشورهای خارجی و خارجی‌ها به صورت غیرمستقیم در پروسۀ انتخابات سهم داشتند و درگیر بودند و گمان می‌رود که از تیم‌های مختلف انتخاباتی حمایت کرده و هزینه‌های کارزارهای وسیع انتخابات را پرداخته باشند، در این شکی نیست که کشورهای خارجی به صورت غیرمستقیم در این انتخابات دست داشتند، اما به هر حال در تقلباتی که صورت گرفت خود افغانها نیز شریک هستند و کمیسیون انتخابات نیز متهم است. کمیسیون انتخابات باید در این رابطه پاسخ دهد و همانطوری که وعده داد که رأی تقلبی را از رأی شفاف جدا خواهد کرد، امید است این کار صورت بگیرد ولی در غیر آن طبعی است که نتیجۀ انتخابات زیر سوال می‌رود.
پايان