تحلیل هفته-شماره: ۲۶ (از اول الی ۷ ثور ۱۳۹۲ هـ ش
تحلیل هفته!
شماره : 26
این نشریه مجموعه اي از تحلیل واقعات مهم در طول یک هفته است که توسط مرکز مطالعات استراتیژیک و منطقوی جهت تحلیل وضعیت سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعیکشور در طول یک هفته تهیه و نشر میگردد تا نهاد ها و مراجع مختلف از آن مستفید گردند.
افغانستان در هفتۀ که گذشت!
سفر آقاي حامد كرزي به بروكسل در نشست سه جانبه افغانستان، پاكستان و امريكا جهت بحث و گفتگو روي روند صلح و مشكلات اخير مرزي بين افغانستان و پاكستان، از جمله موضوعات مهم هفته اي قبل بود. تحليل گران به اين نظر هستند كه نشست مذكور همانند نشست هاي قبلي بي ثمر خواهد بود چون ناتو و كشور هاي غربي عزم براي ايجاد فضاي صلح در افغانستان و منطقه ندارند. از سوي ديگر امريكا خود در قضيه ايجاد تأسيسات نظامي از سوي پاكستان در خاك افغانستان ، سهم اساسي دارد. تحليل مفصل اين موضوع و سائر موضوعات را در صفحات بعدي ديده ميتوانيد.
بخش صلح و تفاهم
دکتور وحيدالله مصلح: ناټو او لوېديځ، د سولې فضا رامنځته کېدل نه غواړي:
د افغانستان ولسمشر حامد کرزی تېره اوونۍ د افغانستان، پاکستان او امريکا په درې اړخيزه غونډه کې د ګډون لپاره، د بلجيم پلازمېنې بروکسل ته ولاړ. د افغانستان د ولسمشرۍ دفتر د ويناپاڼې له مخې، د سولې بهير او د ننګرهار ولايت په ګوشتې ولسوالۍ کې، د ډيورنډ د کرښې په اوږدو کې د پاکستان د پوځ له خوا د سرحدي دروازې د جوړولو په تړاو، د افغانستان او پاکستان تر منځ وروستۍ راپيدا شوې ستونزې، د دغې غونډې اصلي موضوع ګانې وې.
د سياسي چارو شنونكي او د ستراتيژيكو او سيمه ايزو څیړنو د مرکز معاون، دکتور وحید الله مصلح پدې اړه داسې نظر لري: “بروکسل ته د ولسمشر حامد کرزي سفر ګڼې موخې درلودې، له پاکستان سره پر مشخصو او دقيقو مسايلو خبرې اترې او په ګوشته کې د افغانستان په خاوره کې د دروازې پر جوړولو بحث، د افغاني لوري لپاره د خبرو اترو اجنډا جوړوله. خو له کرزي سره د انګلستان د ملي امنيت د مشاور کتنه هم مهمه وه او په دې يې ترکيز کاوه، چې د افغانستان، انګلستان او پاکستان درې اخيزې خبرې بايد دوام ومومي؛ او له بلې خوا د ناټو له مشر سره د ولسمشر خبرې هم مهمې وې.
د بروکسل خبرې اترې د تړلو دروازو تر شا وشوې، له دغو خبرو اترو وروسته، حامد کرزي او د پاکستان لوی درستيز اشفاق کياني له رسنيو سره خبرې شريکې نه کړې؛ نو له دې معلومېږي، چې خبرې اترې ښايي همغسې غوټه او ناخلاصې پاته شوې وي. له خبرو اترو وروسته، يوازې جان کېري وينا وکړه او ويې ويل: «موږ نه غواړو، چې توقعات رامنځته کړو او يا داسې کومه ژمنه ورکړو، چې بيا يې پلې کولای نه شو.» له دې معلومېږي، چې خبرې اترې مخکې نه دي تللې او ستونزې پر خپل ځای پاتې دي.
تر خبرو اترو مخکې، د ناټو سرمنشي اندرس فوګ راسموسن د ناټو غونډې ته په وينا کې وويل، چې د سیاسي پروسې د روانولو په خاطر، نظامي فشار تر ټولو غوره لار ده. نو کله چې د سولې په خبرو کې د لوېديځ سوچ دا وي، نو سوله به څرنګه رامنځته شي؟ داسې ښکاري، چې ناټو او په ټول کې لوېديځ، دلته واقعي سوله نه غواړي، همدا لامل دی، چې ناټو او نور ښکېل جارح لوري، دلته له طالبانو او د مقاومت له نورو لورو سره، د واقعي خبرو اترو، يو ماحول نه جوړوي. تر دې دمه، خبرې اترې ټولې په استخباراتي پټ پټونو او ابهامونو کې ترسره کېږي. په يوه ځای کې امريکايان خبرې مخته وړي، بل ځای انګلستان، افغانستان او پاکستان خبرې کوي، بل ځای ترکيه دخيله وي، بل ځای قطر د سولې ډګر وي او په دې ټولو کې، سوله د قصاب غوا ده. يوازې د جګړې خبره هم نه ده؛ بلکې پاکستان چې له مودو راهيسې پر کونړ توغندي وروي او په دې وروستيو کې، چې په ګوشتې او لعلپورې ولسواليو کې د دروازو جوړولو کومه ننداره رامنځته شوې، دا هم په اوږده مهال کې د افغانستان د ټيکاو او امنيت پر وړاندې ډېر خطرناک پلانونه ښکاري، چې ښايي امريکا ددې هر څه تر شا مهم رول ولري، دا اوس اوس رسنيو دا خبره راوسپړله، چې د ګوشتې په قضيه کې همدا امريکا وه، چې پاکستان ته يې د افغانستان غټه سيمهتر انخلا وروسته پرې اېښې ده. داسې برېښي، چې د پردې تر شا به، پر ستراتېژيکو مسايلو، امريکا او پاکستان جوړجاړی سره کړی وي”.
دكتور عبدالباقي امين: عوامل عدم مؤفقيت شوراي عالي صلح بايد مورد غور قرار گيرد:
ولسي جرگه افغانستان برای تقويت پروسه صلح و ایجاد ميكانيزم برای آوردن صلح در این کشور، کمیته مشترک صلح ایجاد میکند .
كميته مذكور تركيبي از كميسيون هاي ولسي جرگه خواهد بود.طرح تشكيل این کمیته در يكي از جلسات عمومي مجلس نمايندگان پس از انتقادهای اعضای مجلس از عملکرد شورای عالی صلح افغانستان مطرح شد و اکثریت نمایندگان حاضر در مجلس به تشکیل این کمیته رأی مثبت دادند .
در اين مورد دكتور عبدالباقي امين رئيس مركز مطالعات استراتيژيك و منطقوي چنين ابراز نظر كردند:”
توجه ولسي جرگه به روند صلح توجه مثبت بوده، وآينده امنيت وپايداري در افغانستان، مربوط صلح وآشتي ملي ميباشد تا در نتيجه آن جنگ خاتمه يافته وافغانها فرصت يابند تا به آبادي كشور خويش متوجه شوند، اما اين توجه بايد واقعبينانه بوده واز تجارب گذشته بايد بصورت درست استفاده صورت گرفته وازآن بايد آموخت. بايد عوامل عدم مؤفقيت شوراي عالي صلح را مورد غور ودقت قرارداده شود و براياين كميته لازم است تا با مؤسسات جامعه مدني وسائر نهادهاي كه در مورد صلح وتفاهم ملي علاقمند هستند ويا هم بذل مساعي ميكنند، وارد مشوره وتفاهم شده تا به يك راه عمل واقعي دست يافته وبا همكاري نهاد هاي متعدد مدني، كشور را از جنگ داخلي بعد از خروج نيروهاي نظامي خارجي نجات دهد. از خانه ملت همين مسؤوليت شناسي مورد قدر بوده، واميد است واقعبينانه ومسؤولانه حركت نمايند.
مركز مطالعات استراتيژيك و منطقوي حاضر است تا با اين كميته از نزديك همكاري نموده، ودرين مقطع حساس تاريخ كشور در مورد قضيه اساسي كشور( كه همانا تفاهم ملي جهت رسيدن به يك حكومت مورد اتفاق بين همه اقشار كشور است) در خدمت قرار گيرد”
بخش سياسي
داكتر عبدالقيوم سجادي: پارلمان تافته اي جدا بافته نيست:
مجتبی پتنگ، وزیر داخله افغانستان چنديقبلاز مداخله هاي غیرقانونی نمایندگان پارلمان به شورای امنیت ملی افغانستان شکایت کرد.وي گفته است که در جریان چهار ماه ۳۱ بار به مجلس نمایندگان و ۱۴ بار به مجلس سنا فراخوانده شده و در این مدت ۱۵۲۰۰ درخواست غیرقانونی از نمایندگان دریافت کرده است.
داكتر عبدالقيوم سجادي عضو مجلس نمايندگان در مصاحبه اي اختصاصي كه با وي داشتيم و در پاسخ به اين سوال كه عوامل فساد در پارلمان را چگونه ارزيابي مي كنند، چنين پاسخ ارائه كردند:”انكار كرده نمي توانيم كه در مجموع سيستم حكومت داري در جامعه ما فساد وجود دارد و پارلمان يك بخش از نظام سياسي موجود در دولت افغانستان است يعني پارلمان تافته اي جدا بافته نيست.در پارلمان هم فساد وجود دارد و اشخاصي وجود دارد كه از آدرس نمايندگي به نفع اغراض و مقاصد شخصي بهره برداري مي كنند و همين فساد گفته ميشود بالخصوص در رهايي زندانيان و جنايتكاران. عامل اساسي آن، سه مسئله است 1- فساد فراگير كه در درون دولت افغانستان وجود دارد يعني رابطه گرايي كه متأسفانه به يك فرهنگ عمومي تبديل شده. معمولا افراد و اشخاص كه به محكمه و دستگاه عدلي و قضايي سپرده ميشوند افراد ناتوان و بيچاره اي هستند و افراد داراي رابطه و واسطه مورد تطبيق قانون قرار نميگيرند، اگر قرار هم بگيرند، باز هم رها ميشوند و اين موضوع تنها اختصاصي به پارلمان ندارد يعني سيستم قضايي ما در مجموع گرفتار همين فساد است. اگر يك وكيل يا نماينده مردم اعمال فشار غيرقانوني مي كند چرا سيستم قضايي موضوع را با مردم در ميان نمي گذارد و چهره هايي را كه به اساس اغراض اقتصادي، سياسي و شخصي وسيله ميشوند تا يك جنايتكار رها شود، افشأ نمي كند.2- نبود سيستم مجازات و مكافات و استوار نبودن سيستم به اساس قانون كه طبعا در اين حالت راه براي رابطه گرايي ها باز ميشود. اگر به افراد جنايتكار اين تصور داده شود كه اگر دستگير شوند رها نخواهند شد، يقينا در اين حالت آن جنايتكار نيز توقع نخواهد داشت كه يك وكيل، وي را رها كند و نه هم اقارب وي اين توقع را خواهند داشت ولي اگر فضاي عمومي اين طور باشد كه هر كار شدني است و هر كار ممكن است طبيعي است كه متنفذين و مردم به وكيل مراجعه ميكنند و ميگويند كه هر كار شدني است پس شما هم ميتوانيد اين كار را انجام دهيد.پس در مجموع نبود روحيه حاكميت قانون، وجود رشوه و رابطه گرايي در سيستم سياسي و همچنان نبود سيستم شفاف و عادلانه مجازات و مكافات باعث اين شده است كه فساد روز به روز افزايش پيدا كند. وقتي عامل فساد مطمئن شود كه چهره او افشأ نخواهد شد و هميشه رسانه ها، حكومت، پارلمان و افكار عمومي مصروف كلي گويي ها خواهند ماند، در آنصورت وي به جرئت هر كار را بخواهد انجام خواهد داد.و اين باعث بدنام شدن همگان ميشود”.