گشایش دفتر قطر، گام مهم به سوی صلح
سرانجام نماینده‌های طالبان مستقر در کشور خلیجی قطر، توانستند که دفتر سیاسی‌ای را به‌نام “دفتر سیاسی امارت اسلامی افغانستان” روز سه شنبۀ هفتۀ گذشته به تاریخ 18جون 2013م برابر 28 جوزای 1392ش ساعت 6:30عصر به‌وقت افغانستان باز نمایند.
در مراسم گشایش این دفتر معاون وزارت خارجۀ حکومت قطر نیز اشتراک ورزیده بود. در این روز، دو رویداد مهمی برای افغانستان واقع شد. پایان انتقال امنیتی از نیروهای ناتو به نیروهای خارجی و گشایش دفتر سیاسی طالبان در قطر. رئیس جمهور کرزی از آغاز مذاکرات میان نماینده‌های طالبان و آمریکا از اوایل سال 2012م مخالف بود.
آقای کرزی در این مخالفت تنها نبود. پاکستان، سعودی و حکومت کرزی با دفتر قطر موافق نبودند. هنگامی‌که نماینده‌های طالبان به قطر مواصلت ورزیدند، کرزی شارژدآفییر افغانستان را به رسم احتجاج از قطر فراخواند. اما این مخالفت‌ها به جایی نرسید. جنگ میان آمریکا و طالبان در افغانستان به بن‌بست رسیده بود، آمریکا مجبور بود که باید روی گزینۀ گفت‌وگو غور کند. بنا بر این آمریکا بیشتر از هر کشوری دیگر، از این دفتر حمایت کرد.
داكتر عبدالباقی امین، رئیس مرکز مطالعات استراتیژیک و منطقوی درین مورد، چنین ابراز نظر نمودند:
گشایش دفتر طالبان را در قطر یك اقدام به جا و به وقت میدانم. به این ضرورت است تا طالبان دارای مكانی باشند و در آنجا اظهار نظر های داشته باشند و سائر اطراف نیز به آن رسیدگی نمایند. وقتی از صلح صحبت شود و مكانی برای انجام گفتگو و تماس ها موجود نباشد، چگونه میتوانیم به صلح برسیم. پس یكی از نقاط مثبت گشایش این دفتر این است كه از طریق آن همه اطراف میتوانند با قیادت طالبان تماس برقرار نموده و به آنها رسیدگی نمایند. قبلاً حكومت با افراد مختلف طالبان در مكان های مختلف تماس برقرار می نمودند و تلاش برای تفاهم صورت میگرفت كه هرگز برای پروسۀ صلح مفید نبود. همه اطراف باید بدانند كه موجودیت این چنین دفتر برای طالبان كه میتواند نمایندگی از این حركت نماید، در صورت كه موانع ایجاد نشود برای پروسۀ صلح مفید است.
نقطۀ مهم این است كه همه اطراف [مؤثر در قضیۀ افغانستان] باید تلاش نمایند تا جهت ختم جنگ در افغانستان، برآورده شدن خواستۀ مردم افغانستان یعنی خروج نیروهای خارجی و از بین بردن خوف درگیری جنگ داخلی بعد از خروج نیروهای خارجی، زمینه های تفاهم هرچه بیشتر مساعد سازند. به نظر من این زمینه به میان خواهد آمد تا مردم بتوانند در یك فضای آرام زندگی نمایند و افغانها مسائل مهم سیاسی را از طریق تفاهم باهم حل نمایند.
امیدوار هستیم حكومت پاكستان بدون اینكه اهداف سیاسی خویش را دنبال بكند، نیز در ختم جنگ در افغانستان كمك نماید و حكومت افغانستان نیز موافقه نماید تا تفاهم صورت بگیرد و جنگ ختم شود چون مردم افغانستان به آن ضرورت دارد. خواستۀ من از همه قیادت ها و جناح های سیاسی این است كه از منافع تنگ خویش بگذرند و بخاطر افغانستان آنرا زیر پا بنهند تا افغانها به یك آرامش دست بیابند.
محترم ذاکر جلالی، یکی از تحلیل گران افغان میگوید:
حکومت آقای کرزی روی مذاکرات میان نماینده‌های طالبان و شورای عالی صلح تأکید می‌ورزد. اما طالبان شورای صلح را بخشی از نظام می‌داند و حاضر نیستند با این شورا گفت‌وگو نمایند. از سوی دیگر، طالبان با حکومت رئیس‌جمهور کرزی هرنوع گفت‌وگو را رد می‌کنند. طالبان به این باور اند که آقای کرزی نمی‌تواند روی مسایل اساسی افغانستان با طالبان گفت‌وگو کند.
هفته‌ای گذشته، جان کری، وزیر امور خارجۀ ایالات متحده با رئیس‌جمهور کرزی روی گشایش دفتر سیاسی طالبان صحبت تیلیفونی یک ساعته داشت. کرزی روی نقش حکومت‌اش تأکید ورزید و با گشایش این دفتر مخالفت نمود ولی آقای کری به کرزی خاطرنشان ساخت که دفتر طالبان گشایش خواهد یافت. این برخورد جان کری از سوی برخی مقامات حکومت طوری تلقی شد که کری از آدرس طالبان صحبت می‌کرد. ولی جان کری به حیث وزیر خارجه آمریکا با در نظرداشت منافع ملی کشورش مجبوریت‌های دارد که وادار اش می‌سازد تا با طالبان به گفت‌وگو بپردازد. آخرین تلاش مخالفت آقای کرزی با این دفتر به تعلیق درآوردن گفت‌وگوی نماینده‌هایش روی امضای سند همکاری‌های امنیتی است. منابع دولتی گفت که از (29) جوزا، مذاکرات روی امضای قرارداد امنیتی که طی چند روز دور چهارم آن آغاز شده بود، بنا به دلایل خاص به تعلیق در آمده است.
منبع گفته بود که روند مذاکره از طرف افغانستان به دلیل “تناقضات میان گفتار و عمل امریکا در روند صلح” به تعلیق افتاد.
شواری امنیت ملی کشور در اعلامیه خبری گفته بود دور چهارم مذاکرات میان هیات های جمهوری اسلامی افغانستان و ایالات متحده امریکا روی “قرارداد امنیتی” میان دو کشور که فعلاً در کابل جریان دارد، به دلیل تناقضات میان گفتار و عمل ایالات متحده امریکا در رابطه با روند صلح، از جانب افغانستان به تعلیق درآورده شد.
مذاکرات میان “دو جانب عمده” میتواند باعث صلح شود
واضح است که جنگ جاری در افغانستان از سوی دو طرف سازماندهی می‌شود؛ نیروهای ناتو به رهبری ایالات متحدۀ آمریکا و جنبش طالبان. حالا دفتر قطر در نتیجۀ توافق میان این دو جانب گشایش یافته است. آمریکا بر وجود طالبان در عمل اعتراف کرده است و نصب لوحۀ “امارت اسلامی افغانستان” و برافراشتن بیرق سفید طالبان بر فراز این دفتر نشانگر اینست که طالبان به حکومتِ به‌رهبری حامد کرزی به کوچکترین امتیاز قایل نیستند. بنا بر این، تأکید آقای کرزی و سخنگوی شورای عالی صلح همین است که باید روند مذاکرات تحت رهبری حکومت کرزی و از چاینل شورای عالی صلح صورت گیرد. آقای اسماعیل قاسمیار، سخنگوی شورای عالی صلح به روز پنجشنبه گفت: “هیات شورای عالی صلح تا زمانی که تمام “شرایط و خواسته های برحق” دولت افغانستان عملی نشود، حاضر به تجدید نظر نیست”. وزیر امور خارجۀ ایالات متحدۀ آمریکا در واکنش به مخالفت‌های حکومت افغانستان گفت که لوحۀ “امارت اسلامی افغانستان” و بیرق سفید طالبان پایین خواهد شد. طالبان تا ایندم (پنجشنبه) در این مورد ابراز نظر نکرده‌اند. اما طالبان، با درنظرداشت مواقف گذشتۀ شان هرگز حاضر به پذیرش این شرایط نخواهند شد.
دفتر سیاسی طالبان در قطر پس از دوازده سال یک آدرس خوبی برای طالبان بدست داد. از این طریق می‌شود که روشنفکران و صاحب نظران سیاسی افغان و جهت‌های سیاسی با طالبان به گفت‌وگو بپردازند. مخالفتِ آقای کرزی با این دفتر سودی نخواهد داشت. طالبان به‌جز حکومت آقای کرزی، با تمامی جهت‌های سیاسی افغانستان حاضر به گفت‌وگو هستند. بنا براین، گفت‌وگو با دیگر جهت‌ها نیز میتواند تأثیرات مثبتی بر فرایند سیاسی افغانستان داشته باشد.
پايان