تحلیل هفته-شماره: 36 (از 8سرطان الی 14 سرطان 1392 هـ ش)
تحلیل هفته
این نشریه مجموعه از تحلیل واقعات مهم در طول یک هفته است که توسط مرکز مطالعات استراتیژیک و منطقوی جهت تحلیل وضعیت سیاسی، امنیتی و اقتصادی كشور تهیه و نشر میگردد تا نهاد ها و مراجع مختلف از آن مستفید گردند.
افغانستان در هفتۀ که گذشت:
- حامد کرزی: برخی کشورها در تلاش ایجاد نظام ملک الطوایفی در افغانستان اند.
- طالبان:هرگونه تلاش ها در جهت تجزیهء افغانستان مردود است.
- نوازشریف: از تلاش های صلح در افغانستان حمایت می کنیم.
- وزارت خارجۀ افغانستان: پیشنهاد اخیر پاکستان، مداخله در امور افغانستان است.
عکس العملهای متفاوت حکومت افغانستان و امریکا در مسئله قطر:
دفتر طالبان در 28 جوزا ماه گذشته در دوحه پایتخت قطرتحت نام امارت اسلامی گشایش یافت.حکومت افغانستان با نام و بیرق این دفتر به شدت مخالفت کرد و مذاکرات دور چهارم روی قرارداد امنیتی دو جانبه با امریکا را به حالت تعلیق در آورد.پس از این عکس العمل حکومت افغانستان، وزارت خارجهء امریکا اعلام کرد که مقام های قطر لوحه و بیرق طالبان از این دفتر را برداشته اند.
تعدادی از تحلیل گران افغان به این نظر هستند که امریکا با گشایش دفتر طالبان در قطر، به هیچگونه نتیجۀ مثبتی در جهت آوردن صلح در افغانستان نخواهند رسید و راهی جز تفاهم بین خود افغانها وجود ندارد.
وحید مژده کارشناس امور سیاسی میگوید: حکومت افغانستان میخواهد با طالبان روی میز مذاکره بنشیند و امریکا نیز بر مذاکرۀ حکومت با طالبان اصرار می ورزد در حالیکه طالبان به این موضوع اهمیتی نمیدهند و حاضر نمیشوند با حکومت افغانستان مذاکره کنند. پس ازین معلوم میشود که مذاکرات قطر به نتیجه نخواهد رسید.
جبهه مشارکت ملی میگوید تلاش های صلح باید به رهبری افغان ها در داخل این کشور به پیش برده شود. این جبهه به روز سه شنبه طی تظاهراتی در کابل خواست که ولایت ننگرهار به عنوان محل گفتگو های صلح با طالبان انتخاب گردد.
صلاح الدین ربانی رییس شورای عالی صلح می گوید، پروسهء قطر ناکام نشده اما اگر طالبان حاضر به مذاکره با نماینده های این شورا نشوند، دفتر این گروه در دوحه مسدود خواهد شد.
حزب اسلامی درین مورد اعلامیه صادر نموده و دران موقف خود را چنین بیان نموده است:
در شرایطی که قصر سفید تاکید نموده که بعد از سال 2014 هم بخشی از نیروهای آنان در افغانستان باقی خواهند ماند و جرمنی، ایتالیا و ترکیه هم این نیروها را همراهی خواهند کرد، و در شرایطی که همه می دانند که این تصمیم آنان بجز از دوام اشغال و جنگ معنی و نتیجهء دیگری ندارد، متاسفانه رهبری طالبان در چنین حالتی نه تنها راه مذاکره با امریکا را در پیش گرفت بلکه با فرمایش و وساطت امریکا در کشوری دفتر باز کرد که پایگاه قدرتمند امریکا بشمار می آید.
لازم بود تا طالبان هم مانند حزب اسلامی اعلان می نمودند که بعد از این اعلام قصر سفید، نه تنها به جهاد خویش ادامه می دهیم بلکه تماس های قبلی خود با امریکا را نیز قطع می نمائیم و تازمانی با آنها به مذاکره نخواهیم نشست که تصمیم خود را عوض نکرده و به افغانها در مورد خروج کامل نیروهای خویش اطمینان نداده باشند.
لكه څنگه چي د طالبانو د حكومت له لوري د ولس خلع سلاح كول، له مسعود، جنرال دوستم، جنرال مالك، غربپالو او په سر كي ئې ظاهر شاه سره د طالبانو ائتلافونه او له حزب اسلامي سره د دوى جنگ ستر ستر او نه جبرانېدونكي اشتباهات وو په قطر كي دفتر پرانيستل او له دې لاري او په اوس نامناسب وخت كي له امريكايانو سره د دوى مذاكرات د مخكنيو اشتباهاتو په څېر يوه ستره اشتباه ده.
محترم ذاکر جلالی په دی اړه وایی: د دفتر له پرانیستو سره سم، د ښاغلي کرزي حکومت، کابل مېشتو سیاسي مخالفینو او د ښاغلي ګلبدین حکمتیار څانګې حزب اسلامي خپل مخالفت څرګند کړ.
په ټوله کې، ولس د دفتر له پرانیستنې خوښ وو؛ ځکه له اوږدې جګړې وروسته د سولې هیلې راوټوکېدې. پر ولس سربېره په کابل کې د ملي یووالي سیاسي ایتلاف له دفتره خپل ملاتړ څرګند کړ. مخالفت په عمومي ډول د هغو لوریو له خوا وو، چې د قطر بهیر دوی په پام کې ونه نیول. دغه اړخونه تقریبا د لوبې په نوي پړاو کې ګوښه پاتې شول. د دوی د مخالفتونو یوازینی لامل همدا دی، چې دوی د سولې له بهیر سره سم، پر خپل پایښت هم ټینګار کوي. هم سوله او هم د دوی شتون دواړه هممهاله نه یوازې دا چې شونې نه دي، بلکې سره په ټکر کې دي. ولس سوله غواړي، سوله اوس ملي اړتیا ده، نه د واکمن ټیم شتون.
آیا افغانستان همین اکنون شکار یک ملک الطوایفی خطر ناکی نیست؟
آنچه دراین اواخر بحث داغ رسانه ها را تشکیل داده است، اظهارات رئیس جمهور حامد کرزی در مورد بروز خطر ملک الطوایفی در افغانستان است، که به اساس اظهارات مقامات حکومتی افغان از این جا نشأت می گیرد که مشاور امور سیاسی نخست وزیر پاکستان ضمن دیداری با سفیر افغانستان در اسلام آباد به موصوف توصیه نموده تا غرض ختم جنگ و درگیری در افغانستان، بهتر است برخی از ولایات جنوب افغانستان به طالبان واگذار گردد.
بعضی از تحلیل گران به این نظر اند که اگر حکومت پاکستان در حقیقت پیشنهاد واگذاری چند ولایت به طالبان را از حکومت افغانستان نموده باشد این یکبار دیگر نشاندهی از سیاست دوگانه این کشور در قبال افغانستان می کند.
رحیم الله یوسفزی یکی از آگاهان سیاسی پاکستان میگوید، چنین گزارش ها می تواند پروسه صلح افغانستان را دچار مشکلات جدید نماید، به باور وی طالبان هیچگاه با اقتدار در چند ولایت افغانستان قناعت نکرده بلکه خواهان تشکیل حکومت در آنجا اند.
احمد ضیأ رحیمزی، نویسنده و ژورنالستافغان میگوید:هر چند از وقتی که دفتر قطر برای طالبان با پرچم سفید و لوحه امارت اسلامی افغانستان در دوحه گشوده شد، دولتمردان کابل با بهانه های مختلفی مخالفت خود را با گشایش این دفتر اظهار داشته و به نوعی مخالفت عملی خود را با پروسه صلح در این کشور جنگ زده به نمایش گذاشتند، ولی این بهانه ایجاد ملک الطوایفی و اتهام بستن بر طالبان در این مورد مشخص، توانست به تبر آنعده افرادیکه همیشه و تحت نام و شعار های مختلفی با صلح و مصالحه در افغانستان به مخالفت برخاسته اند، دسته بدهد و باعث گردد تا مبارزه این اشخاص و حلقات مشخص ارگ زده که زنده گی خود را مدیون ادامه جنگ در افغانستان می پندارند، علیه پروسه صلح گسترش بیشتری یافته و بنام دفاع از وحدت و یک پارچگی افغانستان، تاخت و تاز خود علیه مصالحه و آشتی ملی را ادامه دهند.
به باور فرخ شاه جناب عضو مجلس سنا؛ افغانستان به هیچ وجه، کشور قابل تجزیه نیست و بافت های اجتماعی این کشور اجازه به چنین طرح را نمی دهد.
این نماینده مردم می گوید: ” هر کس! چه خارجی ها و چه داخلی ها که خواب تجزیه افغانستان را می بینند؛ این خواب شان خیال است و محال است و جنون”.
وحید مژده میگوید:”طالبان به هیچ وجه خواهان تجزیه افغانستان نیستند؛ بلکه آنها از جمله کسانی اند که بشدت با تجزیه مخالفت می کنند”.
به باور آقای مژده؛ دفتر طالبان در قطر، به هیچ صورت باعث تجزیه افغانستان نمی شود؛ بلکه این دفتر می تواند راه گشای صلح باشد.
این آگاه امورسیاسی؛ زندگی مشترک افغان ها را به نفع آنها می داند؛ زیرا به باور او، اگر این کشور محاط به خشکه تجزیه شود؛ بیش تر از امروز در محاصره اقتصادی قرار می گیرد که به نفع افغانستان نیست.
دکتور عبدالباقی امین، رئیس مرکز مطالعات استراتیژیک و منطقوی درین مورد میگوید:
اگر امریكایی ها بخواهند افغانستان را بین اطراف در گیر تقسیم نمایندوبخواهند هر قسمتی را منطقۀ نفوذ برای جناحی بگردانند، سخن حامد كرزی بجا خواهد بود، ومردم افغانستان باید بدانند كه خارجی ها هیچ وقتی دست های امانتدار در مورد سرنوشت كشور نبوده، وعدۀ كه درین ده سال فریب خوردند باید متوجه شوند و رئیس جمهور افغانستان هم از جمله كسانی است كه اکنون فهمیده كه خارجی ها به نفع كشور نمی اندیشند، بناء فرصتی خوبی است در فضای كه نیت سوء امریكایی ها واضح شده افغانها به یكدیگر رو آورده ودر مورد سرنوشت افغانستان آرام، باثبات، واحد وغیر قابل تجزیه باهم تفاهم نمایند.
طالبان طی اعلامیه هرگونه تلاش ها در جهت تجزیهء افغانستان را رد کردند.
در اعلامیه طالبان آمده است که طالبان در افغانستان برعلیه ملوک الطوایفی قیام کردند و این نظام را از بخش اعظم افغانستان برچیدند اما با آمدن نیروهای خارجی و حکومت کرزی، اکنون این حکومت در پنجهء ملوک الطوایفی گرفتار شده و هر منطقه به گفتهء این اعلامیه توسط پادشاهان مستقل اداره می شود که با نیروهای اشغالگر بصورت مستقیم رابطه دارند که وقایع شمال و غرب نشانهء روشن آن است.
در اعلامیه از رئیس جمهور کرزی به این دلیل که باز شدن دفتر قطر را دسیسه ای برای تجزیهء افغانستان خوانده بود بشدت انتقاد بعمل آمده و گفته شده که حامدکرزی برای پنهان نمودن اهداف خود از جمله ناکام ساختن پروسهء صلح در افغانستان، دست به چنین تبلیغات می زند.
آقای رحیمزی در مورد نگرانی کرزی از ایجاد ملوک الطوایفی در افغانستان میگوید: این همه غوغای را که دراین اواخر و به خصوص پس از سفر دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا به کابل، حکام ارگ در این خصوص به راه انداخته اند را چیز دیگری بیش از یک تلاش برای گمراه کردن ذهنیت ها، تخریب پروسه صلح و ادامه قدرت پس از سال 2014 نمی توان شمرد.
نوازشریف: از تلاش های صلح در افغانستان حمایت می کنیم.
نواز شریف صدراعظم پاکستان پس از گفت و گو با همتای بریتانیایی خود دیوید کامرون در اسلام آباد به خبرنگاران گفت: “من به صدر اعظم کامرون در مورد عزم راسخ خود برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان اطمینان دادم. با برقراری صلح در افغانستان، سه میلیون مهاجر افغانِ که اکنون در پاکستان زندگی می کنند با عزت و افتخار به وطن شان بر خواهند گشت”.
ډاکتر رحمت الله زاهد په دی هکله وایی:
په دې کې هیڅ شک نشته چې د پاکستان د لومړي وزير دغه څرګندونې چې په افغانستان کې به د امنيت د ټينګولو او صلحې د راستولو سره همکاري وکړي، به ښې پایلې ولري او لدې څخه په نوموړي هيواد کې د نوي رامنځ ته شوي دولت د امن او صلحې سره لوالتيا ښکاره کيږي، تر څو په افغانستان او سيمه کې امنیت تامین او جنګ جګړو ته د پاي ټکې کيښودل شي، ځکه چې په تيرو یولسو کالو کې پاکستان هم د دغه تاؤ تريخوالي هدف ګرځيدلی دی، او ډير تاوانونه يې لیدلي دي. خو اوس سوال دا دی چې ښاغلی نوازشريف به د خپلو دغه څرګندونو په پلي کولو کې څومره کامیاب شي؟، نو ددې سوال ځواب په دغه هيواد کې د اردو او په ځانګړې توګه د استخباراتو د واک په ډير والي او کموالي پورې اړه لري، تر اوسه پورې خو په پاکستان کې حقيقي واکمني د اردو او استخباراتو سره وه نه د سياسي دولتونو سره، او زما په فکر تر څو چې د پاکستان دغه ځواکمن قوتونه د افغانستان په هکله ډاډ تر لاسه نه کړي چې نوموړی هيواد به په راتلونکې کې د پاکستان ضد سياستونه نه غوره کوي نو تر هغې پورې به لږ تر لږه يو لورې د دې لپاره کارول کيږي چې افغانستان بې ثباته کړي.
ذاکر جلالی وایی: له بده مرغه افغان حکومت تل د سولې په بهیر کې د پاکستان پر رول ټینګار کړی دی. پاکستان هم د خپلې فعالې ډیپلوماسۍ په واسطه پر نړیوالو تر یوه حده منلې ده، چې د دوی له روله پرته سوله یا ملي روغه جوړه ناشونې ده. د افغانستان په باب د طالبانو دریځ روښانه دی. طالبان چې د نظام واک و ځواک ننګوي په ټول افغانستان کې له واکمن نظام سره په جګړه بوخت دي. طالبانو هم په خپله اعلامیه کې د ملوک الطوایفي نظام امکان رد کړ. دوی د کرزي تور بېبنسټه وګاڼه. ولسمشر کرزی له سیاسي انزوا د وتلو لپاره هڅه کوي، ولسي افکار له قطر بهیر څخه بلې خوا ته وڅکوي. ملوک الطوایفي او تجزیه دوه هغه نوې خبرې دي، چې ولسمشر یې په رسنیو کې د مطرح کېدو هڅې کوي.
پای
———————————————————————————————————————————-