وضع اقتصادی کشور های عضو سارک؛ بعد از شیوع وبای کرونا – قسمت دوم

عکاشه نثار: همکار تحقیق در مرکز مطالعات استراتیژیک و منطقوی

قسمت دوم: وضعیت اقتصادی؛ نیپال، مالدیو، سریلانکا و بوتان

– نیپال اقتصادی وابسته به کشاورزی

نیپال از جمله کم توسعه ترین کشور های جهان است و تقربیا یک چهارم جمعیت آن زیر خط فقر زندگی می کنند. نیپال به شدن وابسته به حواله ها است که تقربیا ۳۰ در صد تولید ناخالص داخلی تشکیل میدهد و کشاورزی پایه اصلی اقتصاد این کشور را تشکیل میدهد.

رشد اقتصاد نیپال با پایان سال ۲۰۲۰  تقربیا ۲.۲۷ درصد گفته شده است این افت شدید از رشد ۸.۵ درصد است زیرا فعالیت های اقتصادی توسط همه گیر شدن ویروس  COVID-19 قطع شده است. این کشور یکبار دیگر بعد از زلزله سال ۲۰۱۵ که رشد اقتصادی آن ۰.۲ درصد رسید یکبار دیگر متحمل چنلن افت اقتصادی میگردد. بعد از آن نیپال سه سال پی در پی در بالا بردن سطح اقتصاد خود حدود ۶ در صد رشد نمود بعد در سال ۲۰۱۹ رشد افتصادی خود بالاتر از ۸.۵ در صد اعلان نمود. دفتر مرکز آمار[1] (CBS) تخمین حساب ملی خود چنین بیان نمود که اقدامات صورت گرفته برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا تاثیرات شدید را بالای اقتصاد کشور به جا گذاشته است[2].

نیپال به دلیل عدم ثبات سیاسی، تولید برق پایین و عدم سرمایه گذاری خارجی پس از سال ۲۰۱۵ شاهد افزایش کمک ها در زمینه باسازی، تولید انرژی برق بالا و شاهد افزایش پروژه های زیر بیانی بوده است ولی بعدا  از شیوع ویروس کرونا آرون بوداتوکی یکی تحلیل گران نیپالی میگوید که نیپال از سال ۲۰۱۶ در حال باسازی اقتصاد خود بود و هدف آن دستیابی به رشد هدفمند ۹.۶ در صد قرار داشت که تا حد زیاد نزدیک ولی این با تاثیر ویروس کرونا این هدف به چندین عقب افتید.

باشنده گان نیپال اکثریت افراد کارگر با دستمزد پایین، یا هم خرده فروشان و کارگران غیر قانونی تشکیل میدهد که بدون دسترسی به خدمات و مراقبت بهداشتی فعالیت ها خود را پیش میبرند، از دست دادن کار برای این افراد همانند روبرو شدن با مرگ میباشد[3].

– مالدیو اقتصادی وابسته به توریزم و ماهیگیری

مالدیو با اسم رسمی جمهوری مالدیو کشوری جزیره ای است، واقع در جنوب غربی اقیانوس هند میباشد، پایتخت آن ماله در گذشته به اسم پادشاه جزیره ها یاد میگردید. اقتصاد مالدیو به کشاورزی، ماهیگیری و گردشگری سیاحان خاصتا سیاحان استوار است، صنعت کشتی سازی رونق زیاد دارد صنعت گردشگری مهمترین درآمد مقامات پولی مالدیو تخمین زده اند که ۷۰ در صد اقتصاد این کشور را گردشگران خارجی تامین می نماید، مالدیو است و شیلات یا پرورش ماهی دومین شغل است ۲۰ در صد مردم به آن مصروف اند.

شیوع ویروس کرونا تاثیر عمیق بالای اقتصاد این کشور گذاشته است، ریس جمهور این کشور در کنفراس ویدیویی به رهبران سازمان  SAARC اظهار نظر کرد که قرار است مالدیو بین ۱۳۵.۹ میلیون دلار و ۴۴۶.۶ میلیون دلار از دست بدهد چون درآمد این کشور بر گردشگری استوار میباشد. تعداد گردشگران از همان تایید یک مورد شروع به کاهش نمود این صنعت دو سوم حصه تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل میدهد بصورت مستقیم یا غیر مستقیم به تمام اقتصاد مالدیو تاثیر گذاشته است. و گفته میشود اگر تا پایان سال ۲۰۲۰ روند نزولی ادامه داشته باشد مالدیو ۳۵  درصد افت را تجربه خواهد کرد و از بودجه دست داشته خود فعلا برای کاهش شیوع ویروس  استفاده میشود.

تاثیر منفی اقتصاد مالدیو همچنان بر SAARC نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت زیرا صنعت گردشگری این کشور با چندین کشور عضو سارک نیز ارتباط دارد. ولی با وجود این هم مالدیو محدویت های مسافرتی را اعمال نموده و از ورد کشور های آسیب دیده جون چین، ایتالیا، ایران، اسپانیا، آلمان و مناطقق کره جنوبی و فرانسه را ممنوع کرده است. این اقدام برای سلامتی کشور های آسیایی جنوبی بیان می گردد.

در نتجه! همه گیر بودن COVID-19 اقتصاد جهانی را ویران نموده و مالدیو نیز از این قاعده مستثناء نمی باشد اما کشور جزیره که وابسته به گردشگران جهانی است این مسیر را سخت تر خواهد طی کرد[4].

– سریلانکا و وابستگی به بازار چینی

شیوع ویروس کرونا همانگونه ثابت شده است از ووهان شهر چین میباشد پس در این‌ بیان کشورهایی که وابستگی بیشتری به چین دارند، به‌طور حتم تأثیرات بیشتری از این بحران را تجربه خواهند نمود و از این جهت سریلانکا به دلیل وابستگی بالا به تجارت با چین و سرمایه‌گذاری آن کشور در سریلانکا، به‌ طور حتمی از این روند مستثنا نخواهد بود.

بر اساس آخرین تحقیقات «موسسه توسعه خارجی»، سریلانکا جزء کشورهایی است که بیشترین تأثیرات منفی را از کاهش رشد اقتصادی چین در اثر شیوع ویروس کرونا، خواهند دید. در حال حاضر، 3 درصد از کالاهای صادراتی سریلانکا به چین صادر می‌شود و این کشور 21 درصد از کالاهای وارداتی سریلانکا را تامین می‌کند. البته چین نسبت به ایالات‌متحده، انگلیس و هند بازار صادراتی مهمی‌ برای سریلانکا محسوب نمی‌شود اما اثر کاهش رشد اقتصادی چین ممکن است تولیدات ادویه، سنگ‌های گرانبها و برخی فلزات صادراتی سریلانکا به چین تحت تأثیر شرایط فعلی قرار گیرد.

با این حال به نظر می‌رسد تأثیرات این موضوع بر کالاهای وارداتی به‌مراتب بیشتر خواهد بود. چین بعد از هند دومین منبع واردات کالا در سریلانکا محسوب می‌شود. دامنه وسیعی از کالاها همچون ماشین‌آلات، کتان، پوشاک، لوازم خانه، محصولات پلاستیکی، فلزات در حال حاضر از چین به سریلانکا صادر می‌شود که بطور حتم به دلیل مشکل در تولید و حمل‌ونقل بازار سریلانکا را تحت تأثیر قرار خواهد داد. این موضوع علاوه بر نگرانی از امکان انتقال ویروس توسط کالاهای تولیدشده در چین است که در حال حاضر بازار مصرف در سریلانکا را به‌ شدت تحت تأثیر قرار داده است.

موضوع دیگر تأثیرات ویروس کرونا بر گردشگری و حمل‌ونقل در سریلانکا است. در حالی که این کشور در حال بازگشت به شرایط قبل از حملات تروریستی 2019 بود، بار دیگر با بحرانی جدید روبه‌رو شد. چین دومین کشور از حیث مبدأ گردشگر به مقصد سریلانکا محسوب می‌شود و 10 درصد از گردشگران ورودی به سریلانکا را چینی‌ها تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر اعلام سریلانکا به‌عنوان کشور در معرض خطر از حیث ویروس کرونا، می‌تواند ورود گردشگر از سایر کشورها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

– بوتان کم توسعه ترین عضو سارک از لحاظ  اقتصادی

بوتان شهر در شمال چین پایتخت آن تیمفو تا سال ۱۹۶۰ هیچ گونه دسترسی با پیشرفت های جهان نداشت ولی بعدا توانست با زندگی سنتی و آثار تاریخی که در درون خود جا داده است به شهر توریستی مبدل گردد. یعنی درآمد زیاد کشور توسط از محلات گردشگری تامین میگردد. اقتصاد بوتان یکی از کوچکترین و کم توسعه ترین افتصاد جهان را تشکیل میدهد که بر کشاوزی و معادن استوار است با این حال منبع اصلی درآمد فروش برق به هند میباشد این کشور به دلیل توسعه بخش برق و بخش توریستی خودرشد پایداری دارد.

بیشتر روابط تجارتی با شهر های تایلند، هنگ کنگ و هند دارد. امروز شیوع ویروس کرونا سبب گردیده است که کشور های اقتصاد شان بر پایه سیاحان استوار باشد ضربه شدید متقبل گردند، بوتان شهر که سالانه بیشتر از ۸ میلیون سیاح میداشته باشد ولی امروز ساکنان محلی آن در خانه مانده اند و رفت آمد سیاحان نیز متوقف شده است.

صنعت توریزم از زمان‌های بسیار قدیم در همه‌ی جهان وجود داشته و همواره از بخش‌های مهم درآمد‌زایی اکثر کشور‌ها در سر‌تا‌سر جهان به شمار می‌رود. محدودیت‌های سفر وضع شده از طرف اکثر کشورها، صنعت توریزم به صورت نجومی تحت تاثیر این بحران قرار گرفته و کاهش غیر قابل پیش‌بینی را تجربه کرده است. بدون شک تمام اقتصاد‌هایی که به شکل گسترده وابسته به صنعت توریزم به عنوان منبع درآمد هستند، بیش‌ترین صدمه را دیده و رشد بزرگ منفی در این صنعت را تجربه می‌کنند. گزارشان اولیه حاکی از آن است که محدودیت های موقتی سبب گردیده حدود ۵۰۰۰۰ بوتانی که شامل: کارگران هوتل، رهنمایان توریستان، راننده گان و نمایندگان مسافرتی می شوند.این ها کسان اند که پس انداز ندارند این برای وضعیت مالی شان فاجعه است.

بوتان بعد از همه گیر شدن ویروس واردات مواد غذایی را ممنوع اعلان نمود ولی ممنوعیت بزودی برداشت چون با مشکل مواد غذایی مواجه شده اند. وزیر کشاوز بوتان طی گزارش بیان نموده اند امروز مواد غذایی از سبزیجات و میوه جات جایگزین مواد غذایی وارداتی شده است این بالای مردم  فشار می آورد تا بیش تر از محصولات کشور خود استفاده نماییم. و زمان که ویروس از بین برود متوجه میشویم بیشتر مردم رو به کشاورزی آورده و نرخ بیکاری کاهش می یابد. این در حالیست که بوتان دو نکته قوت در اقتصاد میتواند داشته باشد کشاورزی و صنعت توریست[5].

=====================================================================================

[1] Central bureau of statistics (CBS)

[2] https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2020/04/11/nepal-must-ramp-up-covid-19-action-to-protect-its-people-revive-economy

[3] https://www.researchgate.net/publication/340182556_Impact_of_Novel_Corona_Virus_COVID-19_or_2019-nCoV_on_Nepalese_Economy

[4] https://edition.mv/news/1552

[5] https://www.thethirdpole.net/2020/04/30/bhutan-uses-covid-19-crisis-to-boost-agriculture/