مصروفیت های سالم کودکان در ایام قرنطینه
بیش از صد روز می شود که جهان با بحران کرونا مواجه است. این ویروس در نخست از ووهان چین سر برآورد و به گوشه گوشه ی دنیا رسید. در حال نوشتن این سطور مرز کسانی که مصاب به ویروس کرونا شده اند از دو میلیون نفر گذشته است و با گذشت هر ساعت همچنان به تعداد آن افزوده می شود. شمار قربانیان این بحران بیشتر از یک صد و پنجاه و چهار هزار و هشتاد و شش در جهان بوده که از نظر مصابیت و مرگ و میر امریکا مقام نخست را دارد.
به دلیل اینکه مرض کرونا تداوی ندارد تمام کشورها راهکارهای وقایه وی رای برای مبارزه با این ویروس در پیش گرفته اند، که یکی از آن قرنطینه کردن باشنده گان شهرها و محلات هستند که مرض کرونا در آن شیوع پیدا کرده است. به دنبال انتشار ویروس کرونا در کشور، دولت افغانستان نیز یکی پی دیگر شماری از شهرهای کشور را قرنطینه نمود که از آن جمله شهر کابل با نفوس تخمینی شش میلیونی نیز در حالت قرنطینه قرار دارد. در حالیکه مراکز آموزشی قبل از قرنطینه کردن شهرها، بسته شده بود.
حال که به دلیل جلوگیری از انتشار بیشتر ویروس کرونا میلیون ها کودک از رفتن به مکتب بازمانده اند، والدین باید چه کارهای را به انجام برسانند تا از یک طرف اولادهای شان را از آسیب های ناشی از خانه نشینی در امان نگهدارند و از جانب دیگر در روزهای قرنطینه از تعلیم و تربیه آنان نیز غافل نمانند. در این تحلیل تلاش صورت گرفته تا راهکارهای تفریحی، تعلیمی و صحی مناسبی با استفاده از دیدگاه های متخصصان امور ارائه گردد:
ایجاد فضای شاد در خانواده
شکی وجود ندارد که بحران کرونا در جهان به ویژه در افغانستان مردم را تحت فشار جدی اقتصادی و روانی قرار داده است. چون تعداد زیادی از مردم کشور ما روزانه کار می کنند و شبانه یک لقمه نان بدست می آورند. این باید طبیعی باشد که در چنین جو اختناق کرونایی و فشار اقتصادی حوصله ها کمتر شود و میزان تحمل انسان ها پایان بیاید.
به این خاطر، تلاش باید صورت گیرد تا یک فضای شاد در خانه برای تمام اعضای خانواده به ویژه اطفال ایجاد گردد. زیرا بدون ایجاد چنین فضایی تحمل ماندن در خانه برای اطفال و کودکان کمتر می شود که این می تواند آسیب های جدی جسمی و روحی را برای شان در پی داشته باشد. این بحران می گزرد(شاید خیلی زود و شاید هم دیرتر)اما، آسیب عدم توجه به کودکان در جریان قرنطینه می تواند سال ها در روح و جسم کودکان باقی مانده و ایشان را بیازارد. ایجاد فضای شاد به این مفهوم است که نه تنها اطفال در خانه زیر فشار و تهدید قرار نگیرند بل، از بودن در خانه در کنار اعضای خانواده های شان لذت ببرند.
مصروفیت های سالم
از اینکه در ایام قرنطینه کودکان با یک حالت جدید مواجه شده اند، حتمی است که بخاطر سلامت روحی و جسمی شان به مسایل تفریحی شان در کنار مسایل تعلیمی و تربیتی، توجه کافی صورت گیرد. مصروفیت های سالم درون خانگی یکی از ابزار مهم و کلیدی برای شاد نگهداشتن کودکان در دوران قرنطینه می باشد، که در این جا به چند نمونه زیر می شود اشاره کرد:
- با کودکان در خانه ورزش کنید، البته ورزشی که مناسب سن آنها بوده و از نظر جسمانی برای شان آسیب نرساند. با ایشان مسابقه ورزشی را برگزار کرده و قصدا مسابقه را به نفع شان به اتمام برسانید، در این صورت کودکان از یک طرف از مسابقه کردن لذت می برند و از جانب دیگر احساس برنده شدن در مسابقه برای شان حس شادی و بزرگی می دهد.
- مشترکا با کودکان برنامه های مفید و تربیتی کانال های تلویزیونی را تماشا کنید. از اینکه مشاهده تلویزیون تاثیرات مثبت و منفی زیادی را می تواند برای اطفال داشته باشد، ایام قرنطینه فرصت خوبی است که به اطفال عادت داده شوند چه چیزی را تماشا نمایند و چه چیزی را نبینند. همچنان لازم است که بطور مکرر توجه کودکان به جنبه های مثبت وتربیتی برنامه ها جلب شود.
- در کارهای خانه کودکان را سهم داده شود. چون سهم گیری کودکان در کارهای خانه از یک طرف برای شان حس مسئولیت پذیری ایجاد می کند و از جانب دیگر در مورد کارهای خانه نیز بیشتر ورزیده می شوند.
- با ایشان فکاهی و قصه گفته شده و چیستان های با معنا مطرح شود. این کار از طرفی سبب وقت پری کودکان می شود و از جانب دیگر می تواند چیزهای زیادی به طور غیر مستقیم برای شان بیاموزند.
- کارهایی برای کودکان طراحی شود که هم جنبه تفریحی داشته باشد و هم جنبه آموزشی، چون این کار نه تنها اینکه سبب خسته گی و ملالت کودکان نمی شود بل، برای باروری و شگوفایی استعداد های شان می تواند مفید واقع شود.
ترتیب تقسیم اوقات آموزشی
در این شکی وجود ندارد که بسیاری از کودکان در دوران مکتب می خواهند زودتر به یک صنف بالاتر ارتقا نمایند. بحران کرونا و ایجاد قرنطینه شاید این تشویش را در کودکان بوجود آورده باشد که از دروس شان به عقب افتیده اند. نخستین وظیفه والدین این است که این تشویش و استرس را از ذهن کودکان شان دور نمایند. بعد تقسیم اوقات تعلیمی و تربیتی را در مطابقت با سن و سویه کوکان ترتیب داده و آن را با حوصله مندی تمام طوری عملی نماید که سبب خسته گی کودکان نشود. موارد مهمی که شامل تقسیم اوقات ایام قرنطینه ی کودکان ما گردند؛ اینها اند:
- ü به آموزش کتب درسی اساسی مکاتب مانند زبان، ریاضیات، وفریک و کیمیا در صنوف بالا تر اولویت داده شود. که در این صورت هم استرس شاگردان ناشی از عقب افتادن درس های مکتب از بین می رود و هم آموزش مضامین مذکور در دوران مکتب مشکل زیاد شان را حل خواهد ساخت.
- ü بر علاوه این دروس،کتاب های متبدی اسلامی برای شاگردان تدریس شود، از جمله سیرت النبی، قصص الأنبیا، مبادی اسلام و کتاب های دیگری. منظور این است که از میان کتاب های اسلامی یک کتاب انتخاب شده و برای کودکان به زبان ساده تشریح گردد، از کتب تعلیمات اسلامی مکاتب نیز درین عرصه می توان استمداد جست.
- ü تشویق کودکان به مطالعه ی آزاد، یکی از چیز هایی است که در ایام قرنطینه حتماً باید به آن توجه صورت گیرد. از اینکه کودکان به کتاب های داستانی خیلی علاقه نشان می دهند می شود می توان از کتاب های داستانی ساده و ابیات کودک سود فراوان برد.
- ü فرصت اجتماعات خانوادگی مانند وقت صرف طعام باید بخاطر ایجاد فضای صمیمی و دوستانه در بین اعضای فامیل مورد استفاده قرار گیرد. ادای نماز جماعت با کودکان و پس از ادای نماز؛ چند جمله ی مفید گفتن برای شان، می تواند فوائد تربیتی خوبی در قبال داشته باشد.
- ü براه انداختن مسابقات معلوماتی و ذهنی با سویه ی پایین می تواند به عنوان مورد تعلیمی- تربیتی دلچسپی بخاطر مصروفیت کودکان در ایام قرنطینه به کار گرفته شود.
آموزش بهداشتی
آموزش بهداشتی باید بخشی از مصروفیت های کودکان در ایام قرنطینه باشد. درین ایام کودکان را باید در مورد مسایل بهداشتی طوری آموزش دهیم که سالیان زیادی به یاد شان مانده و به آن توجه نشان دهند. مفاد کوتاه مدت این کار آنست که ما فامیل ها را در مبارزه با ویرس کرونا و سایر امراض ساری کمک می کند و در دراز مدت هم کشور را در راستای داشتن یک جامعه سالم و صحت مند یاری می رساند. رعایت مسائل بهداشتی در سطح خانواده ها؛ میتواند مصارف درمانی را در مجموع پایین آورده و فشار آن را روی بودجه ی ملی کم سازد.
در این روزها موضوع انتشار ویروس کرونا در سرخط اخبار جهان قرار دارد. مبالغه در اخبار و تحلیل های مربوط به کرونا حتی هراس را در دل بزرگ سالان می اندازد چه رسد به کودکان. دور نگهداشتن کودکان از این نوع اخبار وتحلیل ها، امری حیاتی می باشد. کودکان ما باید آگاهی هایی در رابطه به مرض کرونا و عوامل انتشار آن داشته باشند، اما مبالغه در اخبار و تحلیل هایی مربوط به این مرض می تواند اطفال را از لحاظ روحی صدمه برساند، چون روح و روان کودکان در برابر تحمل اخبار بد توانایی مقاومت زیادی را ندارد.
شستن بار، بار دست ها، اجتناب از دست دادن و تماس نزدیک با دیگران، استفاده از نقاب و دستکش در صورت رفتن به بیرون از خانه، چیز هایی اند که بار، بار و به تکرار باید به اطفال و نوجوانان تذکر داده شود تا به آن پابندی جدی نمایند.
نتیجه
از اینکه میلیون تن از کودکان به دلیل انتشار ویروس کرونا در قرنطینه بسر می برند و از رفتن آموزشگاه ها و مکاتب باز مانده اند، لازم است که والدین نسبت کودکان شان در ابعاد تفریحی، تعلیمی، تربیتی و صحی توجه بیشتر به خرچ دهند. چون عدم توجه درست به کودکان در زمان قرنطینه باعث می شود که اوقات اطفال ضایع گردیده و از منظر روحی و جسمی آسیب ببنند. بعضی ازین آسیب ها شاید سالیان زیادی دوام کند.
ایجاد فضای شاد در خانه، ترتیب کردن تقسیم اوقات تعلیمی و تربیتی، مصروف سازی کودکان به فعالیت های مثبت و آموزش های صحی از مواردی اند که والدین محترم در ایام قرنطینه باید به آنها توجه نمایند.
منابع:
نوید، محمد مصطفی(رسانه ها، طفل، تربیت و رشد او)ګهیځ مهالنی(ارگان نشراتی انجمن نویسنده گان و ژورنالیستان ګهیځ) دویم کال دویمه گنه، ۱۳۹۸ ل د کب ۲۹ مه،